هراس اسرائیل و آمریکا از توانایی جاسوسی ماهواره خیام

روز سه شنبه ماهواره خیام توسط موشک روسی سایوز از پایگاه فضایی بایکونور قزاقستان پرتاب شد و در مدار زمین قرار گرفت. این ماهواره قرار است در خدمت ایران باشد و طبق گفته مقامات، اولین اطلاعات تله متری این ماهواره هم روز گذشته دریافت شد.

به گزارش «تایمز اسرائیل»، تال اینبار، پژوهشگر ارشد در «ائتلاف مدافع دفاع موشکی» (MDAA)، به نیویورک تایمز گفت: «تا آنجا که به ایران مربوط می‌شود، این یک پیشرفت واقعی است – برای اولین بار یک ایرانی ماهواره‌ای با وضوح تصویر بالا، بسیار بهتر از آنچه تاکنون بود، در اختیار دارد و از آن استفاده می‌کند».

اینبار گفت که قابلیت‌های تصویربرداری این ماهواره چالش بزرگی برای اسرائیل خواهد بود که خود برای مدتی طولانی از چنین فناوری‌ای استفاده کرده است.

اینبار گفت: «از این پس، ایران می‌تواند اطلاعات بسیار دقیق‌تری را برای عملیات نظامی نیرو‌های خود و همچنین سازمان‌هایی که از آن‌ها پشتیبانی می‌کند جمع‌آوری کند.»

او گفت: «این یک کاهش قابل توجه شکاف تکنولوژیکی بین ایران و اسرائیل و ایالات متحده است.»

اگرچه ایران در گذشته موفق به پرتاب ماهواره‌های کوچک کمتر از 50 کیلوگرم شده بود، ماهواره خیام نزدیک به نیم تن وزن دارد.

هفته گذشته، دو مقام امنیتی غربی به واشنگتن پست گفتند که این ماهواره دارای وضوح 1.2 متر است، به این معنی که می‌تواند از اجسامی که حداقل این اندازه اند عکس بگیرد.

آن‌ها گفتند که این پیشرفت قابل توجهی نسبت به توانایی‌های موجود ایران است، اما هنوز به توانایی‌های جاسوسان آمریکایی یا ارائه دهندگان تصاویر ماهواره‌ای تجاری پیشرفته نزدیک نیست.

این مقامات که نخواستند نامشان فاش شود، گفتند که شاید بزرگترین پیشرفت برای ایران، توانایی استفاده از ماهواره برای نظارت مستمر بر مکان‌ها، از جمله سایت‌های نظامی در اسرائیل یا دیگر زیرساخت‌های کلیدی در کشور‌های حاشیه خلیج فارس باشد.

کارشناسان می‌گویند ایران همچنین می‌تواند اطلاعاتی را که جمع‌آوری می‌کند با گروه‌های مورد حمایت خود، مانند حزب‌الله لبنان، به اشتراک بگذارد.

ریچارد گلدبرگ، تحلیلگر سابق ایران در شورای امنیت ملی دولت ترامپ که اکنون مشاور ارشد اندیشکده ضدایرانی «بنیاد دفاع از دموکراسی ها» است، به واشنگتن پست گفت که این ماهواره یک خطر «روشن و فعلی» برای آمریکا و متحدانش است.

او گفت: «در حالی که ایران زرادخانه موشکی خود را - از موشک‌های با برد کوتاه و متوسط تا دوربرد، در کنار قابلیت رو به رشد پهپاد خود در سراسر خاورمیانه - کامل می‌کند، توانایی همگام‌سازی این توانایی‌ها با قابلیت‌ها و نظارت ماهواره‌ای و تنها باعث افزایش مرگ‌بار تهدید ایران می‌شود.»

اگرچه پرتاب ماهواره خیام به عنوان نمونه‌ای از همکاری‌های روزافزون ایران و روسیه در نظر گرفته می‌شود، اما باید توجه داشت که قرارداد پروژه ماهواره چهار سال پیش مذاکره شده بود.

با افزایش فشار تحریم‌های غرب علیه مسکو به خاطر جنگ اوکراین، کرملین به دنبال این است که روسیه را به سمت خاورمیانه، آسیا و آفریقا سوق دهد و مشتریان جدیدی برای برنامه فضایی خود پیدا کند.

خیام اولین ماهواره ایرانی نیست که روسیه به فضا فرستاده است. در سال 2005، ماهواره سینا-1 ایران از پایگاه فضایی پلستسک روسیه پرتاب شد.

اولین پرتاب موفقیت آمیز ماهواره توسط ایران در سال 2009 بود، اما در دهه‌های بعد حدود 67 درصد پرتاب‌های مداری با شکست مواجه شدند.

ایران اولین ماهواره نظامی خود را در آوریل 2020 با موفقیت در مدار زمین قرار داد که با واکنش تند آمریکا مواجه شد.