قیمت آجیل شب یلدا به یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسید

اعلام نرخ آجیل شب یلدا بین 700 هزار تا یک‌میلیون و 300 هزار تومان، بار دیگر واقعیتی تلخ را پیش چشم خانوار‌ها گذاشت؛ تورمی که نه‌تنها سفره‌ها را کوچک کرده، بلکه یکی از قدیمی‌ترین آیین‌های جمعی ایرانیان را به چالشی اقتصادی تبدیل کرده است. یلدای امسال بیش از هر زمان دیگر، آیینه وضعیت معیشتی جامعه شده است.

رئیس اتحادیه خشکبار و آجیل‌فروشان تهران کف نرخ آجیل شب یلدا را 700 هزار تومان و سقف آن را یک‌میلیون و 300 هزار تومان اعلام کرده؛ رقمی که برای بسیاری از خانواده‌ها عملاً به معنای حذف کامل آجیل از سفره یلداست. بررسی بازار نشان می‌دهد پسته فندقی در بازه یک‌میلیون و 100 تا یک‌میلیون و 300 هزار تومان معامله می‌شود، پسته احمدآقایی به محدوده یک‌میلیون و 200 تا یک‌میلیون و 500 هزار تومان رسیده و پسته اکبری در برخی فروشگاه‌ها تا مرز دو میلیون تومان هم پیش رفته است.

مغز بادام هندی که زمانی پای ثابت آجیل‌های مخلوط بود، حالا بین یک‌میلیون و 400 تا یک‌میلیون و 800 هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شود و مغز بادام درختی نیز کمتر از یک‌میلیون و 200 هزار تومان پیدا نمی‌شود. حتی اقلامی که زمانی «جایگزین ارزان» محسوب می‌شدند، دیگر ارزان نیستند؛ تخمه ژاپنی تا 450 هزار تومان، تخمه آفتابگردان تا 350 هزار تومان، کشمش سبز تا 600 هزار تومان و برگ زردآلو در برخی موارد به 650 هزار تومان رسیده است.

شیرینی یلدا؛ ثبات اسمی، فشار واقعی

بازار شیرینی اگرچه به‌ظاهر با «ثبات قیمتی» همراه است، اما همین ثبات هم برای بسیاری از خانوار‌ها قابل‌تحمل نیست. میانگین نرخ شیرینی‌های خشک و سنتی در محدوده 200 تا 350 هزار تومان قرار دارد. قطاب بین 280 تا 320 هزار تومان فروخته می‌شود و شیرینی‌تر ساده برای هر کیلوگرم حداقل 170 و در برخی موارد تا 250 هزار تومان نرخ دارد.

باقلوای معمولی که یکی از شیرینی‌های محبوب یلداست، کمتر از 480 هزار تومان پیدا نمی‌شود و در انواع مغزدار و خاص، قیمت‌ها به‌راحتی از 600 هزار تومان عبور می‌کند. به این ترتیب، حتی یک خرید ساده شیرینی برای مهمانی‌های کوچک یلدایی هم به هزینه‌ای چندصدهزار تومانی تبدیل شده است.

سفره‌ای که هر سال کوچک‌تر می‌شود

برآورد‌های غیررسمی نشان می‌دهد هزینه یک سفره نسبتاً کامل شب یلدا برای یک خانواده چهار نفره در سال 1404 می‌تواند به‌راحتی از 5 تا 6 میلیون تومان عبور کند؛ رقمی که در مقایسه با سال گذشته، جهشی چشمگیر دارد. در سال 1403 نیز یلدا ارزان نبود، اما آجیل چهارمغز درجه یک حدود 735 هزار تومان نرخ داشت و بسیاری از اقلام هنوز در دسترس دهک‌های متوسط بود. امسال، اما فاصله میان درآمد و هزینه به‌قدری عمیق شده که یلدا برای بخش قابل‌توجهی از جامعه به «انتخاب‌های حداقلی» تقلیل یافته است.

تورم، مهمان ناخوانده دورهمی‌ها

داده‌های رسمی مرکز آمار ایران از تورم نقطه‌به‌نقطه بیش از 49 درصدی مواد غذایی حکایت دارد و در گروه میوه و خشکبار، رشد قیمت‌ها از 100 درصد هم فراتر رفته است. نتیجه مستقیم این وضعیت، تغییر رفتار مصرف‌کنندگان است؛ خانواده‌ها به بسته‌های کوچک‌تر، حذف اقلام گران‌قیمت و حتی حذف کامل برخی اجزای سنتی سفره روی آورده‌اند.

فعالان صنفی می‌گویند فروش آجیل‌های لوکس به‌شدت کاهش یافته و تقاضا به سمت ترکیب‌های ساده‌تر رفته است. با این حال، حتی این گزینه‌های ساده هم نسبت به سال قبل افزایش نرخ قابل‌توجهی داشته‌اند و فشار را از دوش خانوار‌ها برنمی‌دارند.