افسانه ی شکر قهوه ای: عوارض پنهان شیرین کننده «سالم تر»!

به گزارش پارسینه  ،شکر قهوه ای اغلب به عنوان جایگزینی سالم تر برای شکر سفید شناخته می شود، زیرا حاوی ملاس است که مقدار بسیار ناچیزی مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم و آهن به آن اضافه می کند. با این حال، جستجوی کامل در منابع معتبر جهانی نشان می دهد که از نظر سلامتی، شکر قهوه ای تفاوت معنا داری با شکر سفید ندارد و مصرف بیش از حد آن، خطرات یکسانی را به دنبال دارد.

عمده ترین عوارض شکر قهوه ای ناشی از محتوای بالای ساکارز و کربوهیدرات آن است و نه تفاوت های ظاهری اش.

1. اختلال در تنظیم قند خون و خطر دیابت نوع 2

مهم ترین خطر شکر قهوه ای، تأثیر مستقیم آن بر سطح گلوکز خون است.

• افزایش سریع قند خون (Spikes): شکر قهوه ای نیز مانند شکر سفید، عمدتاً از ساکارز (ترکیبی از گلوکز و فروکتوز) تشکیل شده و بدن آن را به سرعت جذب می کند. این جذب سریع، باعث افزایش ناگهانی و شدید قند خون می شود.

   

• شاخص گلیسمی مشابه: شاخص گلیسمی (GI) شکر قهوه ای (حدود 64) تقریباً مشابه شکر سفید (حدود 65) است. این بدان معناست که مصرف آن می تواند فشار زیادی بر پانکراس وارد کند تا انسولین ترشح کند.

• مقاومت به انسولین: مصرف زیاد و مداوم هر نوع شکر اضافه شده، می تواند با گذشت زمان منجر به مقاومت به انسولین شود؛ وضعیتی که پیش درآمد دیابت نوع 2 است.

   

2. افزایش وزن و چاقی

شکر قهوه ای نیز منبعی از «کالری تهی» (Empty Calories) محسوب می شود؛ به این معنی که انرژی زیادی (حدود 15 کالری در هر قاشق چای خوری) را بدون هیچ گونه فیبر، پروتئین یا ویتامین قابل توجهی به بدن می رساند.

• برهم زدن تعادل کالری: مصرف زیاد آن منجر به دریافت کالری بیش از حد نیاز بدن شده و موجب انباشت چربی، به ویژه چربی های احشایی (دور شکم) می شود که خود یک عامل خطر جدی برای سندروم متابولیک است.

3. آسیب های قلبی و عروقی

مصرف بیش از حد قندهای ساده، یکی از عوامل خطر شناخته شده برای بیماری های قلبی است.

• افزایش التهاب مزمن: قند زیاد در رژیم غذایی به التهاب مزمن در بدن مرتبط است که می تواند به مرور زمان به رگ ها و قلب آسیب بزند.

• تأثیر بر چربی های خون: مصرف بالای شکر با افزایش سطح تری گلیسیرید و اختلال در پروفایل لیپیدی خون مرتبط است.

4. مشکلات دهان و دندان

ماهیت چسبنده شکر قهوه ای به دلیل وجود ملاس، می تواند حتی برای دندان ها مخرب تر از شکر سفید باشد.

• پوسیدگی و حفره: باکتری های موجود در دهان از قند تغذیه کرده و اسید تولید می کنند. چسبندگی شکر قهوه ای باعث می شود زمان تماس قند با سطح دندان ها بیشتر شده و فرایند فرسایش مینای دندان تسریع شود، که نتیجه ی آن پوسیدگی و ایجاد حفره است.

5. فقر غذایی پنهان و اعتیاد به قند

تمرکز بر غذاهای شیرین شده با شکر قهوه ای می تواند به دو صورت به تغذیه فرد آسیب بزند:

• جایگزینی مواد مغذی: مصرف زیاد شکر قهوه ای باعث می شود فرد کمتر تمایل به خوردن غذاهای غنی از مواد مغذی (مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل) داشته باشد و در نتیجه دچار کمبود ویتامین ها و مواد معدنی ضروری شود.

• اثرات اعتیادگونه: برخی تحقیقات نشان می دهند که مصرف زیاد قند می تواند اثراتی شبیه به مواد اعتیادآور در مغز ایجاد کند و تمایل فرد به مصرف بیشتر شیرینی جات را افزایش دهد.

نتیجه گیری نهایی از دیدگاه سلامت بین المللی

برخلاف باور عمومی، شکر قهوه ای یک «غذای سلامتی» نیست و متخصصان تغذیه و پزشکی هشدار می دهند که تفاوت های معدنی آن بسیار ناچیز است و مصرف بیش از حد آن دقیقاً همان خطرات شکر سفید را به همراه دارد.

توصیه مهم: سازمان های بهداشتی بین المللی توصیه می کنند که مصرف قندهای افزوده شده (اعم از شکر سفید و قهوه ای) نباید بیشتر از 10 درصد کالری روزانه فرد باشد تا از خطراتی مانند چاقی و بیماری های مزمن جلوگیری شود. برای شیرین کردن غذاها، بهتر است از جایگزین های طبیعی مانند میوه له شده یا شیرین کننده های کم کالری استفاده شود که کمترین تأثیر را بر قند خون دارند